ၸွမ်ၸိုင်ႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း လၢတ်ႈဝႃႈ သိူၵ်ႈသမ်ႇတင်း ၵျႃႇပၢၼ်ႇ တႃႇႁႄႉႁၢမ်ႈလႆႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ

ဝၼ်းသဝ်၊ မၢတ်ႉၶျ် 2၊ 2024 

ၸွမ်ၸိုင်ႈၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း ယုၼ်သွင်ႉၶ်ယႂ်ႇ (Yoon Suk Yeol) မွၵ်ႇလၢတ်ႈမိူဝ်ႈ ဝၼ်းပုတ်ႉၼၼ်ႉဝႃႈ လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇၵၼ်တင်း ၵျႃႇပၢၼ်ႇလီၶိုၼ်ႈမႃးၼႆႉ မၼ်းတေပဵၼ် လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် တွၼ်ႈတႃႇ ၶဵင်ႇတႃႉၶိုၼ်း လွင်ႈလွၵ်ႇငိူတ်ႈ ဢၼ်ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇၶဝ် ၸၢမ်းၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉယူႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း လႄႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ ပေႃးတေၶိုၼ်းႁူမ်ႈၵၼ်လႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႂ်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူႈမိူင်းမိူင်း ၸွႆႈထႅမ်ပၼ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

တီႈ ၶေႃႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈ မၢႆတွင်းလွင်ႈတူင်ႉၼိုင် ပၢင်တိုၵ်းလွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ ဢၼ်သၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈၵျႃႇပၢၼ်ႇ သိမ်းၵၢဝ်းလီ မိူဝ်ႈပီ 1910-1945 ၸွမ်ၸိုင်ႈ ယုၼ်သွင်ႉၶ်ယႂ်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ "ပီတေမႃးၼႆႉ လွင်ႈဢၼ်လႆႈ တႄႇသိူၵ်ႈသမ်ႇၵၢၼ်ၽွင်း တင်း ၵျႃႇပၢၼ်ႇ ၼႆႉ တေတဵမ် 60 ပီ သေ လႆႈမုင်ႈမွင်းဝႆႉဝႃႈ ၼႆႉ မၼ်းတေပဵၼ် တိုဝ်ႉတၢင်း တႃႇယုၵ်ႉထၢၼ်ႈ လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇ မိူင်းသွင်မိူင်းၼႆႉ ႁႂ်ႈတိူဝ်းလီၶိုၼ်ႈ သုင်ၶိုၼ်ႈမႃးယူႇ" ဝႃႈၼႆ။ "ယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်ၼႆႉ ၵျႃႇပၢၼ်ႇလႄႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်းၼႆႉ ၽႃႈဝၢင်းပႅတ်ႈ ပိုၼ်းႁၢႆႉဝၼ်းလင်သေၵေႃႈ တိုၵ်ႉႁဵတ်းသၢင်ႈ တႃႇႁူမ်ႈၵၼ်ပႆၸူး လူၵ်ႈဢၼ်မႂ်ႇယူႇ" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ လွင်ႈႁူမ်ႈႁွမ်းႁဵတ်းသၢင်ႈ ၽၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ မိူင်းသွင်မိူင်းၼႆႉ မၼ်းတိူဝ်း ႁႅင်းယႂ်ႇမႃး ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်တႃႇ သၢၼ်ၶတ်းလႆႈ လွင်ႈလွၵ်ႇငိူတ်ႈ ဢၼ်ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇၶဝ် ပွႆႇမၢၵ်ႇမိတ်ႉသၢႆးၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ၽွင်းမိူဝ်ႈ လွင်ႈႁူမ်ႇငမ်းၶႄႇၶဝ် တိူဝ်းယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈသင်၊ ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇၶဝ် တိူဝ်းၸၢမ်းၶိူင်ႈၼိဝ်းၵလီးယႃးမႃးလႄႈသင် ဢၼ်ပဵၼ် ၸုမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၶွၼ်ႇသႃႇဝေးတိပ်ႉ ၸွမ်းၽိင်ႈၵဝ်ႇ ယုၼ်သွင်ႉၶ်ယႂ်ႇ ၼၼ်ႉ လႆႈၵေႃႇသၢင်ႈ လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇ တင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇၶဝ် ဢၼ်မီးလွင်ႈဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်ၵၼ်မႃး ၼႂ်းပိုၼ်း ပူၼ်ႉမႃးလၢႆပီမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တီႈ ၶေႃႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈ ဝၼ်းတၼ်း လွတ်ႈလႅဝ်းသဝ်းၶေႃ ယုၼ်သွင်ႉၶ်ယႂ်ႇ လၢတ်ႈသႂ်ႇပႃး တႃႇ မိူင်းၵၢဝ်းလီသွင်မိူင်း ၶိုၼ်းႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်ၼၼ်ႉသေ "လွင်ႈႁူမ်ႈႁွမ်းဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ ဢၼ်ၼိုင်ႈလႄႈ မိူင်းၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း မိူင်းလဵဝ်ၵူၺ်း တေဢမ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈသေ တူင်ႇဝူင်းၵူႈမိူင်းမိူင်းၵေႃႈ လီႁူႉပုၼ်ႈၽွၼ်းသေ တေလႆႈၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ယဝ်ႉ" ဝႃႈၼႆ။ ယုၼ်သွင်ႉၶ်ယႂ်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈ ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉၽၢႆႇ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇသေ မႃးသေႃႉႁူမ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း တေသိုပ်ႇၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ၵႂႃႇသေ မၼ်းလႆႈမၢပ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇၼႆႉ ပဵၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၸဝ်ႈဢၢမ်းၼၢတ်ႈသေ မီးလွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းဝႆႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈႁူဝ်ပီ ၼႂ်းလိူၼ်ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ ၵိမ်ႇၸူင်ႇဢုၼ်း ၼႆႉ မၼ်းလၢတ်ႈဝႃႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်းၼႆႉ ပဵၼ် ၽူႈၶဵၼ်ပိူင်လူင် ၼႆသေ တႃႇတေႁူမ်ႈႁွမ်းၵၼ်ၶိုၼ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆလႄႈ ၽၢႆႇ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း ယုၼ်သွင်ႉၶ်ယႂ်ႇ ၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈမီး ၶေႃႈၵႂၢမ်းမၢႆ ၸိူင်ႉၼႆမႃးယဝ်ႉ။

ၽၢႆႇၵၢဝ်းလီၸၢၼ်းတႄႉ မၼ်းတိုၼ်း ၶၼ်ပၢၵ်ႇဝႆႉဝႃႈ တႃႇတေႁၢင်ႈသိုၵ်းၼိဝ်းၵလီးယႃးတေႃႇ မိူင်းၽူႈၶဵၼ်မၼ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်တူဝ်တၼ်းဝႆႉယူႇယဝ်ႉ ၼႆသေ တီႈ ၵုၼ်ပႅၼ် ၵၢဝ်းလီၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽၢႆႇၵၢဝ်းလီၸၢၼ်းၶဝ် လႆႈၽိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းတင်း ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇသေ တီႈၼႂ်းလွင်ႈၽိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ်ၵေႃႈ မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ လႆႈၶဝ်ႈပႃးၸွမ်းလႄႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈမီး လွင်ႈၶဵင်ၶႅင်တေႃႇၵၼ်မႃးယူႇယဝ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း

• VOA News. "ဂျပန်နဲ့ဆက်ဆံပြီး မြောက်ကိုရီးယား ခြိမ်းခြောက်မှုကို ဟန့်တား နိုင်ဖို့ တောင်ကိုရီးယားသမ္မတက ပြောကြား" — VOA News, March 2, 2024
• The Japan Times. "South Korea's Yoon says better Japan ties helping deter North Korea threat" — The Japan Times, March 1, 2024