ႁိူဝ်းတၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ၵၢၼ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉႁႅင်းၼိဝ်ႇၵလီးယႃး ႁွတ်ႈထိုင် ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း
ဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉ၊ ၸုၼ်ႇ 23၊ 2024
တွၼ်ႈတႃႇ တေႃႇသူႈလႆႈ လွင်ႈလွၵ်ႇငိူတ်ႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ဢူၺ်းလီၵၼ်တင်း ရတ်ႈသျႃး လႄႈ တွၼ်ႈတႃႇယုၵ်ႉသုၵ် ၼမ်ႉၵတ်ႉ လွင်ႈၽိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆသေ ဢၼ်ပဵၼ် ႁိူဝ်းတၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ်ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉႁႅင်းၼိဝ်ႇၵလီးယႃး ၼၼ်ႉ လႆႈႁွတ်ႈၽႅဝ် မိူင်းၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းၸၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဝႃႈပဵၼ် လွင်ႈၶတ်းၶႂၢင်ၼိူဝ် ဢၼ် ၸဝ်ႈၸွမ်ၸိုင်ႈရတ်ႈသျႃး ဝလႃႇၻီႇမီႇရ်ပူႇထိၼ်ႇ လႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ ၵိမ်ၸူင်ဢုၼ်ႇ ၶဝ် ထူပ်းၵၼ်ၼႂ်းဝူင်ၼႆႉသေ လႆႈမီးၵႂၢမ်းမၼ်ႈ တႃႇပၼ်တၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ တီႈၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်းပၢင်တိုၵ်း ၼႆသေ မိူင်းၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း လႆႈၶၢၼ်းႁွင်ႉဢဝ် ၽွင်းတၢင်မိူင်းရတ်ႈသျႃး ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢဝ်းလီၸၢၼ်းသေၵေႃႈ ၶတ်းၶႂၢင်မႃးယဝ်ႉ ထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် ႁိူဝ်းလူင်ဢၼ်တၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် တီႇဢူဝ်ႇၻူဝ်ႇရသဝႅတ်ႉ (Theodore Roosevelt) ဢၼ်ၸႂ်ႉႁႅင်းၼိဝ်ႇၵလီးယႃးၼၼ်ႉ လႆႈၶဝ်ႈမႃးတီႈ ၽင်ႇၼမ်ႉ တီႈဝဵင်းၿူႇသၢၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈၼႂ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ တပ်ႉၼမ်ႉၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း လၢတ်ႈဝႆႉတႄႉ ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈဢွၵ်ႇၼႄဝႃႈ ပိူင်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ ၸုမ်းဢူၺ်းလီၶဝ်ၼႆႉ မၼ်းတိုၵ်ႉမၼ်ႈၵႅၼ်ႇႁႅင်းယႂ်ႇလီယူႇၼႆသေ ၼႆႉပဵၼ်ဢၼ်ၼႄၵၢင်ၸႂ်ႁၢဝ်ႈႁႅင်း တႃႇတုမ်ႉတွပ်ႇ လွင်ႈလွၵ်ႇငိူတ်ႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇၵႂႃႇ ႁၢဝ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းႁႅင်း ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ၸဵတ်းလိူၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢၼ်ပ်ၼေ ႁိူဝ်းတၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၵႃးလ်ဝိၼ်ႇသိၼ်ႇ (USS Carl Vinson) လႆႈႁွတ်ႈထိုင်မႃး ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်းသေ ပဵၼ်တႃႇၼႄ ဢဵၼ်ႁႅင်း သၢၼ်ၶတ်းၵၢဝ်းလီႁွင်ႇသေ ဝၢႆးႁိုင်ၸဵတ်းလိူၼ်ယဝ်ႉ ၼႆႉပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း ႁိူဝ်းတၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် မႃးထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း ႁၼ်ထိုင်ဝႃႈ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵၢၼ်သိုၵ်း ၼႂ်းၵႄႈ ရတ်ႈသျႃး လႄႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈလွၵ်ႇငိူတ်ႈ ၵၢၼ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၶဝ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းလွင်ႈၼႆႉ ၽၢႆႇၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း ပၼ်ၽၢင်ႉဝႃႈ တေၸၢင်ႈဝူၼ်ႉသွၼ်ႇ တႃႇပၼ်ၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ ယူႇၶရဵၼ်း ဢၼ်တိုၵ်ႉတိုၵ်းတေႃး လွင်ႈရတ်ႈသျႃးပူၼ်ႉပႅၼ်ၼၼ်ႉယူႇသေ သင်ဝႃႈ ပဵၼ်မႃးၼႆ လွင်ႈသိူၵ်ႈသမ်ႇ တီႈၼႂ်းၵႄႈ ရတ်ႈသျႃး လႄႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်းၵေႃႈ တေလုလႅဝ်ၵႂႃႇယူႇ။
တီႈပၢင်ၵုမ် ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းတီႈ မိူင်းသိင်ႇၵႃႇပူဝ်ႇ မိူဝ်ႈလိူၼ်ၸုၼ်ႇတွၼ်ႈၸဝ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇမႃးဝႃႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ၊ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း လႄႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇၶဝ် တေႁဵတ်းၵၢၼ်ၽိုၵ်းသိုၵ်း ဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ Freedom Edge သေ ပဵၼ် တႃႇတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းလႆႈ လွင်ႈတိုၵ်းတေႃး တီႈၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်၊ တီႈၼႂ်းၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ လႄႈ တီႈလွင်ႈတိုၵ်းတေႃး သၢႆႇပႃႇ (Cyber) ၸိူဝ်းၼႆႉသေ တီႈၵၢၼ်ၽိုၵ်းသိုၵ်းၼၼ်ႉ ဢၼ်ပဵၼ် ႁိူဝ်းတၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်မႃးသိူၵ်ႈတီႈ ၿူႇသၢၼ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၶဝ်ႈပႃးတီႈ လွင်ႈၽိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၽၢႆႇတပ်ႉသိုၵ်းၵၢဝ်းလီၸၢၼ်းတႄႉၵေႃႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ လွင်ႈတၢင်းႁူဝ်ယွႆႈ လွင်ႈၽိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းၼႆႉသေ ႁၢၼ်ႉတေႃႇထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်ႉတႄ ပႆႇႁၼ် ယိုၼ်ယၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသင်ဝႆႉၼင်ႇၵဝ်ႇ။
ၸုမ်းတိုၵ်းတေႃး ဢၼ်ပႃး ႁိူဝ်းလူင်ဢၼ်တၢင်ႇႁိူဝ်းမိၼ် တီႇဢူဝ်ႇၻူဝ်ႇရုၸပႅတ်ႉ (Theodore Roosevelt) ၼႆႉ မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢေႇပရႄႇၼၼ်ႉ လႆႈႁူမ်ႈၵၼ်တင်း တပ်ႉၼမ်ႉ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း လႄႈ တပ်ႉၼမ်ႉၵျႃႇပၢၼ်ႇသေ မိူင်းသၢမ်မိူင်း လႆႈႁူမ်ႈၽိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမႃး တီႈၼႂ်း ပၢင်ႇလၢႆႇၶႄႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈမီးလွင်ႈထဵင်မေႃးၵၼ်ဝႆႉသေ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၶႄႇ တုၵ်းယွၼ်းဝႃႈ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ၶဝ်ၼႆလႄႈ လႆႈမီးလွင်ႈမႆႈၸႂ်ဝႆႉယူႇ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
ထႅင်ႈၽၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈလွၵ်ႇငိူတ်ႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇၵေႃႈ တိူဝ်းယႂ်ႇၶိုၼ်ႈမႃးယူႇလႄႈ တွၼ်ႈတႃႇ တုမ်ႉတွပ်ႇလႆႈၶိုၼ်း ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ၊ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း လႄႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ မိူင်းသၢမ်မိူင်းၼႆႉ လႆႈႁူမ်ႈႁွမ်းၽိုၵ်းၵၢၼ်သိုၵ်းမႃးသေ ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်လွင်ႈဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၶဝ် ဢဝ်တီႈယူႇ မႁႃႇပျူႇႁႃႇ လႆႈမႃး တီႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း မိူင်းသွင်မိူင်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈယုၵ်ႉထၢၼ်ႈပျူႇႁႃႇ တႃႇၵႅတ်ႇၵင်ႈ ၼိဝ်းၵလီးယႃးသေ ဢၼ်ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း တိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ်ယူႇၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇလႆႈ ၶေႃႈမၼ်ႈၸႂ်ဝႃႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၵၢဝ်းလီႁွင်ႇ ဢဝ် လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈၼိဝ်ႇၵလီးယႃး တိုၵ်းတေႃးမႃးၼႆ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၵေႃႈ ၸႂ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉ ၼိဝ်ႇၵလီးယႃးမၼ်း ၽႂ်းၽႂ်းသေ ႁႂ်ႈၸၢင်ႈတုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။
ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ
မႄးထတ်း- Kim Tong-hyung. "US aircraft carrier arrives in South Korea as a show of force against nuclear-armed North Korea" — AP News, June 23, 2024
- Reuters. "US aircraft carrier arrives in South Korea for military drills" — Reuters, June 22, 2024
- AP News. "US aircraft carrier arrives in South Korea as a show of force against nuclear-armed North Korea" — The Korea Herald, June 23, 2024
- Kim Tong-hyung - Associated Press. "U.S. aircraft carrier arrives in South Korea as a show of force against nuclear-armed North Korea" — The Washington Times, June 22, 2024
- Kim Tong-Hyung. "US aircraft carrier arrives in South Korea as a show of force against nuclear-armed North Korea" — The Independent, June 22, 2024
- Al Jazeera. "US aircraft carrier arrives in South Korea amid tensions with North Korea" — Al Jazeera, June 22, 2024